Torcular Christi w literaturze polskiego baroku. Wybrane przykłady

W artykule omówiono motyw torcular Christi występujący w poezji barokowej. Mistyczna tłocznia ma proweniencję starotestamentową, a tradycji chrześcijańskiej łączy się z Viae Dolorosae. religijnej XVII w. ujawnia porównaniu krwi Chrystusa do soku wyciśniętego prasie owocu winorośli i jest wykorzystywana kreowaniu barokowego obrazu makabrycznej Męki Chrystusa. Obecność symbolika tego motywu została przedstawiona na podstawie wybranych tekstów A. Rożniatowskiego, W. Potockiego, J.A. Morsztyna, Kochowskiego, Bartoszewskiego, K. Bolesławiusza, Wieszczyckiego Miaskowskiego. Zwrócono też uwagę motywy dolorystyczne – integralnie związane Pasją ich paralelną relację męką Matki Bożej: udręczeniu Jezusa towarzyszą duchowe męczarnie Maryi. Ustalono, że kontemplacja zmaltretowanego krwią zbroczonego ciała Zbawiciela dramatu Jego dostarcza sensualnych wrażeń, które przez wiarę umożliwiają przekroczenie granic zmysłowej percepcji „przebóstwienie” ludzkiej zmysłowości oraz edukują człowieka baroku.